Białkomocz to występowanie białka w moczu.
białkomocz fizjologiczny – dobowa utrata białka <250 mg (występuje m.in. w stanach dużego wysiłku fizycznego)
białkomocz patologiczny – dobowa utrata białka z moczem wynosi >500 mg (niektóre podręczniki podają >300 mg)
Gdy ilość wydalanego białka w moczu przekracza 3,5 g/24 godz. lub 50 mg/kg/24 godz. należy podejrzewać zespół nerczycowy. Najczęściej białkomocz występuje w poważnych chorobach nerek – zapaleniach kłębuszków nerkowych.
Podział ze względu na ilość wydalanego białka
Ze względu na ilość wydalonego białka rozróżniamy:
białkomocz znikomy – <500 mg na dobę
białkomocz mierny – od 500 do 3500 mg na dobę
białkomocz znaczny – >3500 mg na dobę
Podział ze względu na pochodzenie:
Białkomocz kłębuszkowy powstaje w wyniku zwiększonego przesączania białek w kłębuszkach jako następstwo nasilenia filtracji kłębuszkowej.
Białkomocz kłębuszkowy można podzielić na:
Białkomocz selektywny – odpowiada wczesnym stadiom zaawansowania zmian chorobowych, kiedy przez błonę filtracyjną przedostają się do przesączu białka o mniejszej średnicy takie jak albumina i transferryna
Białkomocz nieselektywny – odpowiada późnym stadiom zaawansowania zmian chorobowych, wówczas przez błonę filtracyjną przenikają zarówno białka małej średnicy, jak i duże cząsteczki takie jak IgG oraz IgM
Białkomocz cewkowy jest spowodowany zmniejszeniem reabsorpcji w cewce nefronu drobnocząsteczkowych białek takich jak α1-mikroglobuliny, β2-mikroglobuliny, insuliny oraz lizozymu.
Białkomocz mieszany kłębuszkowo-cewkowy – powstaje w wyniku działania obu przedstawionych powyżej mechanizmów. Ujawnia się w zaawansowanych stadiach chorób nerek.
Białkomocz przednerkowy, z przeładowania, przelewowy – spowodowany jest przesączaniem do moczu nadmiernej ilości białek występujących w osoczu. Prowadzi do uszkodzenia nerek i powstania białkomoczu kłębuszkowego.
Białkomocz czynnościowy – białkomocz w przebiegu gorączki, białkomocz ortostatyczny (po przebywaniu dłuższy czas w pozycji stojącej), białkomocz po wysiłku fizycznym oraz po przebytym stresie należą do grupy białkomoczu czynnościowego, który jest stanem przemijającym i nie jest związany z ryzykiem dysfunkcji nerek.
Białkomocz zanerkowo-sekrecyjny – ten typ białkomoczu powstaje na skutek zwiększonej ilości białek fizjologicznie wydzielanych przez cewki (np. białko Tamma-Horsfalla).
Białkomocz może występować w następujących stanach:
zespoły nefrotyczne
przedrzucawka
rzucawka
toksyczne uszkodzenia nerek
choroby układowe (np. toczeń rumieniowaty układowy)
odwodnienie
choroby kłębuszków nerkowych, takie jak kłębuszkowe zapalenie nerek
forsowny wysiłek
stres
łagodny ortostatyczny (posturalny) białkomocz
nefropatia IgA
nefropatia IgM
zakrzepica żyły nerkowej
sarkoidoza
zespół Alporta
cukrzyca
związki chemiczne (np. NLPZ, nikotyna, penicylamina, sole złota, inhibitory ACE, antybiotyki, opiaty, zwłaszcza heroina)
choroba Fabry’ego
zakażenia (np. HIV, kiła, zapalenia wątroby)
aminoacyduria
zespół Fanconiego
anemia sierpowata
hemoglobinuria
szpiczak mnogi
mioglobinuria
zespół paznokieć-rzepka
rodzinna gorączka śródziemnomorska
zespół HELLP