Ageuzja to objaw chorobowy polegający na utracie odczuwania smaku, zdarzający się jednak rzadziej niż dysgeuzja polegająca na zniekształceniu lub obniżeniu jakościowym i ilościowym doznań smakowych.
W dysgeuzji można wyróżnić m.in.:
parageuzję (heterogeuzję) to subiektywne błędne odczucie wrażeń smakowych. Jej formą jest kakogeuzja – subiektywne nieprzyjemne odczucie doznań smakowych, lub fantogeuzja – halucynacje smakowe przy braku doznań smakowych (w chorobach psychicznych)
hipogeuzję to obniżenie wrażliwości i zdolności rozpoznawania smaków
hiposmię to obniżenie wrażliwości i zdolności rozpoznawania zapachów
Zaburzenia odczucia smaku najczęściej związane są z zażywaniem leków, paleniem papierosów, nadużywaniem alkoholu, niewystarczającą higieną jamy ustnej.
w wyniku stosowania niektórych leków w leczeniu chorób
układu sercowo-naczyniowego, kolagenozach, schorzeniach endokrynologicznych, chorobach psychicznych, nowotworach
w wyniku stosowania używek
palenie tytoniu – zmniejsza wrażliwość na smak słony (z wyjątkiem osób młodych i kobiet)
alkoholizm – obniżenie zmysłu smaku i węchu
w stanach fizjologicznych
ciąża – zmiany hormonalne wpływają na postrzeganie smaków
wiek
z wiekiem obniżeniu ulega wrażliwość na smaki
w jednostkach i zespołach chorobowych
sjalopenia wywołana m.in. działaniem leków
stomatodynia
chorobach psychicznych m.in. schizofrenii, parafrenii, zespołach parafrenicznych
zaburzenia metabolizmu lub niewłaściwe proporcje niektórych mikroelementów (miedź, nikiel, kobalt, cynk) i witamin (witamina A, witamina C)
choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
cukrzyca upośledzenie smaków głównie słodkiego
zaburzenia endokrynologiczne: niewydolność kory nadnerczy – zaburzenia węchu, hipergeuzja w stosunku do soli kuchennej; choroba Cushinga i niedoczynność tarczycy – hiposmia i hipogeuzja; akromegalia – wzrost wrażliwości na smak gorzki i słony; zespół Kallmanna
niewydolność nerek – upośledzenie czucia smaków; pacjenci leczeni hemodializą – podwyższenie wrażliwości na zapachy i smaki
infekcje wirusowe, bakteryjne – pogrypowe jakościowe zaburzenie smaku, borelioza w fazie przewlekłej
schorzenia laryngologiczne – osłabienie powonienia i zmysłu smaku
stwardnienie rozsiane – podwyższenie progu smakowego
zaburzenia neurologiczne: choroby zapalne mózgu, udar mózgu, choroba Alzheimera
Dysgeuzja lub hipogeuzja może doprowadzać do zwiększonego spożycia żywności, a nawet nadużywania wzmacniaczy smaku, takich jak sacharoza czy sól kuchenna, co może doprowadzać do rozwoju lub pogorszenia kontroli cukrzycy lub w przypadku soli, nadciśnienia tętniczego.
Spożywanie pokarmów bez odczuwania smaku w ageuzji prowadzi zwykle do ograniczenia ich spożycia i może doprowadzić do postępującego wychudzenia.