Patologia

Patologia to nauka będąca dziedziną medycyny, zajmująca się badaniem przyczyn, mechanizmów powstawania i rozwoju, a także skutków chorób. W Europie Środkowej wyróżnia się wewnątrz niej patomorfologię (anatomię patologiczną), zajmującą się zmianami morfologicznymi komórek, narządów i tkanek oraz patofizjologię (fizjologię patologiczną), zajmującą się chorobowymi zmianami czynnościowymi; w krajach anglosaskich natomiast anatomię patologiczną i patologię kliniczną. Słowo patologia może oznaczać też stan chorobowy, w ogólniejszym znaczeniu nieprawidłowość (również w odniesieniu do zjawisk występujących w życiu społecznym).

Patologia rozumiana jako nauka bada etiologię, patogenezę, zmiany morfologiczne i zmiany czynnościowe w przebiegu chorób. W miarę rozwoju tych badań powstały bardziej szczegółowe działy:

histopatologia
immunopatologia
logopatologia
neuropatologia
osteopatologia
psychopatologia
patologia seksualna
patologia społeczna
patofizjologia
patomorfologia
patologia zwierząt
anatomia patologiczna zwierząt
histopatologia zwierząt
patofizjologia zwierząt
patomorfologia zwierząt
fitopatologia

Otorynolaryngologia

Otorynolaryngolog

Otorynolaryngologia, dawniej otolaryngologia to dziedzina medycyny zajmująca się rozpoznawaniem i leczeniem chorób jamy ustnej, gardła, krtani, nosa i zatok przynosowych, ucha, szyi i twarzoczaszki, a także zaburzeń głosu, mowy, słuchu i równowagi. Lekarz zajmujący się otorynolaryngologią to otorynolaryngolog.

Potocznie używana jest nazwa laryngologia, która w ścisłym znaczeniu odnosi się do działu otorynolaryngologii zajmującego się chorobami gardła i krtani. W Polsce lekarze otorynolaryngolodzy są szkoleni w ramach dwóch specjalizacji: otorynolaryngologia i otorynolaryngologia dziecięca.

Medycyna ratunkowa

Medycyna ratunkowa to specjalizacja lekarska zajmująca się diagnostyką i leczeniem nagłych zagrożeń zdrowotnych: ostrych zachorowań i urazów wymagających natychmiastowej pomocy. Pomoc ta obejmuje określenie priorytetów w działaniach ratunkowych, podtrzymywanie i stabilizację czynności życiowych (resuscytacja krążeniowo-oddechowa), leczenie bólu ostrego, szybką identyfikację przyczyny oraz wstępne leczenie nagłego zagrożenia zdrowotnego, ocenę potrzeby dalszego leczenia.

Medycyna ratunkowa jest dziedziną medycyny mającą zastosowanie w szpitalnych oddziałach ratunkowych, na miejscu wypadku (w zmienionej formie) i we wszystkich przypadkach nagłych zachorowań. Pomoc medyczna, stabilizacja podstawowych funkcji życiowych, przekazanie poszkodowanego do odpowiedniego oddziału. Działanie na etapie przedszpitalnym i szpitalnym. Choć zwykle nie prowadzą długoterminowej opieki, lekarze medycyny ratunkowej i pozostały personel pogotowia ratunkowego podejmują działania mające wpływ na długoterminowe rokowanie chorego.

Psychologia

Psychologia to nauka badająca mechanizmy i prawa rządzące psychiką oraz zachowaniami człowieka. Psychologia bada również wpływ zjawisk psychicznych na interakcje międzyludzkie oraz interakcję z otoczeniem. Psychologia jako nauka dotyczy ludzi, ale mówi się również o psychologii zwierząt, chociaż zachowaniem się zwierząt zajmuje się także dziedzina biologii – etologia.

Psychologia akademicka zajmuje się m.in.:

procesami poznawczymi – postrzeganiem, myśleniem, wyobrażaniem, pamięcią (psychologia poznawcza);
nabywaniem mowy i powiązaniem jej z pozostałymi procesami psychicznymi (psycholingwistyka);
rozwojem i zmianami mechanizmów psychicznych (psychologia rozwoju człowieka);
emocjami, procesami motywacji, stałymi cechami psychicznymi (psychologia osobowości i psychologia pozytywna);
postrzeganiem osób i psychicznymi aspektami interakcji między ludźmi (psychologia społeczna) oraz komunikacją między nimi (negocjacje, mediacje);
związkiem procesów psychicznych i funkcjonowaniem centralnego układu nerwowego (neuropsychologia), fizjologicznym podłożem procesów psychicznych (psychofizjologia), ewolucyjnymi aspektami mechanizmów psychicznych (psychologia ewolucyjna);
psychologicznymi aspektami religii, twórczości naukowej i artystycznej oraz innych obszarów funkcjonowania człowieka;
zaburzeniami osobowości (psychopatologia).

Psychologia stosowana zajmuje się zastosowaniem wiedzy psychologicznej w:

zaburzeniach procesów psychicznych (psychopatologia), ich diagnozowaniu i leczeniu (psychologia kliniczna) – pokrewną dziedziną medycyny jest psychiatria,
diagnozie i rehabilitacji osób z uszkodzeniami centralnego układu nerwowego (neuropsychologia),
korygowaniu zaburzeń relacji społecznych w związkach partnerskich i rodzinie (psychoterapia, psychologia małżeństwa i rodziny),
psychicznych uwarunkowaniach chorób somatycznych, promocji zdrowia i działań praktycznych na terenie medycyny (psychologia zdrowia),
wymiarze sprawiedliwości (psychologia sądowa),
problemach szkolno-wychowawczych, funkcjonowaniu instytucji szkolnych i wychowawczych (psychologia wychowawcza),
organizacjach (psychologia organizacji) i przedsiębiorstwach (psychologia pracy),
zachowaniach ekonomicznych ludzi (psychologia ekonomiczna),
w wojsku, sporcie, wyznaniach i w wielu innych obszarach.

Dziedzina psychologii na pograniczu statystyki zajmująca się konstrukcją testów psychologicznych to psychometria. Obecnie coraz lepsze rezultaty daje łączenie psychologii z neurobiologią.

Proktologia

Proktologia

Proktologia to dziedzina chirurgii zajmująca się chorobami jelita grubego i odbytnicy.

Są to choroby zapalne i nowotworowe. Objawy tych chorób są często bardzo uciążliwe i długotrwałe, mają charakter nawracający. Ropne wycieki z odbytnicy, zmiany ropne sączące w okolicy odbytu, ropnie płytkie i głębokie, bóle odbytnicy, a także nietrzymanie stolca i gazów związane z wiekiem, po urazach oraz po porodach, a także krwawienia.

Jedną z metod diagnostyki proktologicznej jest ultrasonografia przezodbytnicza.

Psychiatria

Psychiatria to jedna z podstawowych specjalizacji medycznych, zajmująca się badaniem, zapobieganiem i leczeniem zaburzeń i chorób psychicznych. Bada ich uwarunkowania biologiczne, psychologiczne, rodzinno-genetyczne, społeczne, konstytucjonalne.

Według definicji UEMS psychiatria jest gałęzią medycyny zajmującą się badaniem i stosowaniem biopsychospołecznych zasad w etiologii, ocenie, rozpoznaniu, leczeniu, rehabilitacji i zapobieganiu umysłowym, emocjonalnym i behawioralnym zaburzeniom występującym samodzielnie lub wspólnie z innymi zaburzeniami medycznymi w ciągu całego życia człowieka.

Metody diagnozowania psychiatrycznego są zróżnicowane, istnieją jednak oficjalne kryteria diagnostyczne tworzone w środowisku naukowym: klasyfikacja DSM obecnie w wersji obowiązującej DSM-5 Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób – obecnie ICD-10 Światowej Organizacji Zdrowia. Leczenie psychiatryczne obejmuje farmakoterapię, psychoterapię oraz inne metody biologiczne (terapię elektrowstrząsową oraz psychochirurgię). Leczenie może odbywać się zarówno w szpitalu, jak i na zasadzie cyklicznych wizyt u specjalisty w odpowiednich poradniach, lub w formie leczenia środowiskowego – czyli leczenia pacjenta w jego środowisku domowym. W pewnych przypadkach regulowanych przez prawo do podjęcia leczenia nie jest wymagana zgoda pacjenta.

Psychiatria różni się od psychologii faktem, iż jest ona nauką medyczną, psychologia zaś według podziału klasycznego jest subdyscypliną filozoficzną, która obecnie wyrosła na samodzielną naukę społeczną. Obie nauki są interdyscyplinarne i posiadają zróżnicowane podejścia, zawierające swoiste podstawy teoretyczne.